Een mobiele telefoon of laptop is geen meetinstrument!

Bron: www.hugoschooneveld.nl/pdf_bestanden/pdf_blogs/een_mobiele_telefoon_of_laptop_is_geen_meetinstrument.pdf
nov. 2016

Robin Heijblom
Er zijn mensen die de ingebouwde zenders in hun mobiele telefoon, tablet of
laptop als meetinstrument gebruiken. Naast dat dit geen verstandig idee is omdat
deze zenders zelf stralen, is het ook één van de slechtste manieren om vast te
stellen hoeveel elektromagnetische velden (oftewel EMV) ergens zijn. Een
detector van een paar tientjes met 5 lampjes geeft meer informatie. Het aantal
streepjes zegt in veel gevallen NIETS over de totale sterkte van EMV in de lucht.
Ook het feit dat Windows vindt dat het WiFi netwerk ''uitstekende ontvangst''
heeft houdt niet in dat je hele huis bol staat van de WiFi EMV. Het aantal streepjes
op je mobiel en de indicatie op je laptop zegt alleen hoe goed je draadloze
apparaat de huidige mast/accesspoint ontvangt waarop deze is aangemeld.

Het kan dus best zijn dat er andere masten/accesspoints zijn die veel sterker zenden
maar omdat je apparaat daarop niet is aangemeld, geeft deze dat niet weer. Voor een
standaard gebruiker is het namelijk niet interessant aangezien deze toch geen gebruik
kan maken van andere netwerken. Wanneer je telefoon alleen GSM/UMTS ondersteunt
die je dus niets vertellen over de signaalontvangst van het nieuwere LTE (4G) netwerk.
Idemdito voor oude telefoons die alleen GSM ondersteunen en dus zowel UMTS als
LTE niet kunnen waarnemen. De verschillende zendtechnieken zijn qua EMV namelijk
niet symmetrisch. Niet elke mast heeft een gelijk aantal GSM, UMTS en LTE zenders.
En masten die wel alle zendtechnieken hebben, zenden niet met hetzelfde vermogen
en hebben niet allemaal dezelfde capaciteit. Je kunt dus op een plek goede UMTS
ontvangst hebben terwijl de GSM en LTE ontvangst matig tot slecht is. En een provider
kan 30 MHz aan LTE installeren terwijl het geen UMTS en slechts 1 MHz aan GSM
kanalen heeft omdat de UMTS dekking en capaciteit al voldoende was en GSM
capaciteit in de regio voldoende is, maar de dekking te wensen overhield.

WiFi
Bij WiFi gelden vergelijkbare problemen. Zo zijn er ook ''verborgen'' WiFi netwerken die
standaard niet worden weergegeven en kunnen veel WiFi apparaten alleen op 2,4 GHz
werken en nemen de nieuwere 5 GHz netwerken niet waar. En zelfs als je apparaat
WiFi op 5 GHz ondersteunt is het goed mogelijk dat deze niet gelijktijdig 2,4 en 5 GHz
waarneemt. De lijst met netwerken is dus zelden compleet en actueel wanneer je al met
een WiFi netwerk verbonden bent wat veelal vanzelf gebeurt. Bovendien kunnen WiFi
netwerken die op hetzelfde kanaal zitten niet altijd correct waargenomen worden door je
WiFi ontvanger wat de betrouwbaarheid van de meting nog verder omlaag haalt.
Zowel bij mobiele netwerken als WiFi heb je te maken met voorkeursnetwerken. In
tegenstelling tot wat veel mensen denken zal, wanneer je een KPN abonnement hebt,
je telefoon geen gebruik maken van andere netwerken als T-Mobile en Vodafone
behalve wanneer je 112 belt. Om dezelfde reden zal een laptop niet ''zomaar''
overschakelen naar het WiFi netwerk van de buren tenzij je ooit verbinding hebt
gemaakt met dat netwerk en als voorkeursnetwerk hebt ingesteld.

Roaming
Maar net zoals jij afspraken kunt maken met je buren over het gebruik van hun netwerk
kan een provider afspraken maken met andere providers zodat je ook gebruik mag
maken van hun netwerken. Dit heet ''roaming''. Zo heeft Tele2 alleen een 4G netwerk
en roaming afspraken met T-Mobile voor 2G/3G. In het buitenland maak je vrijwel altijd
gebruik van roaming en vaak kun je gebruik maken van meerdere netwerken. Maar
zelfs dan zal je telefoon tijdens een gesprek of internet sessie niet actief schakelen
(hoppen) tussen verschillende providers. Vaak, wanneer je een provider hebt gekozen,
zal je telefoon alleen een andere provider kiezen wanneer je de telefoon eerst uit of in
vliegtuig-modus hebt gezet. Vanaf dat moment wordt de GSM/UMTS/LTE zendmodule
opnieuw opgestart. Daarom moet je soms ook je telefoon uit/aanzetten als je over de
grens gaat en deze het netwerk in het andere land niet direct oppikt en zullen
gesprekken bij grensovergangen nogal eens wegvallen.
Om dezelfde reden kun je niet zomaar naadloos van het ene WiFi netwerk naar het
andere WiFi netwerk hoppen. Je kunt wel hoppen tussen verschillende accesspoints
van hetzelfde WiFi netwerk. Dit zie je vaak bij scholen en kantoorgebouwen. Alle
accesspoints hebben dezelfde naam zodat je met een tablet door de gang kunt lopen
terwijl je een YouTube filmpje bekijkt zonder dat de verbinding wegvalt. Wanneer je het
gebouw verlaat zal de verbinding echter wegvallen tenzij het om een stadsnetwerk gaat.
Normaal gesproken kun je alleen met speciale software/apps een verbinding behouden
tussen verschillende netwerken die een soort tunnel verbinding maken en je een nieuw
IP adres geven. Zo bestaat er software waarmee je kunt hoppen tussen verschillende
soorten netwerken zoals WiFi, mobiel en bedraad. Satellietproviders bieden een
dergelijke functie aan zodat je naadloos kunt hoppen tussen een duur satelliet netwerk
en een goedkoper GSM netwerk. Voor verslaggevers die in landen werken waar de
dekking slecht is, is zo'n optie ideaal! Met de meeste mobiele telefoons kun je wel
handmatig zoeken naar mobiele netwerken en zien hoe goed hun ontvangst is. Maar
ook dit is slechts een indicatie en als je beweegt is het een gemiddelde gemeten over
enkele seconden.

Signaalsterkte
Daarnaast kan een signaal, als er veel storing is, wel sterk zijn maar vanwege
vervorming geeft je apparaat toch 1 streepje of ''slechte verbinding'' aan. Het is te
vergelijken met een gesprek in een discotheek. Mensen praten wel hard maar kunnen
elkaar desondanks nauwelijks verstaan. Het signaal (de spraak) is sterk terwijl de
kwaliteit (het gesprek) slecht is. Vrijwel altijd hebben degenen met dezelfde provider
een vergelijkbare dekking. Wel zit er verschil tussen ontvangstkwaliteit van telefoons.
Dus daar waar de ene telefoon 2 streepjes heeft kan een ander merk/type telefoon op
hetzelfde netwerk op dezelfde locatie 1 streepje hebben. Je zou kunnen zeggen dat
sommige telefoons doof zijn. Veel ontvangstproblemen zijn te wijten aan het slechte
antenne ontwerp van de telefoon en de trend bij smartphones om grote delen van het
toestel van aluminium te maken. Neem bijvoorbeeld een oude plastic GSM al dan niet
met een uitschuifbare antenne. Grote kans dat daar waar iedereen met een metalen
smartphone geen bereik heeft zo'n plastic GSM prima functioneert.
Verder werken mobiele telefoons al bij 0,0001 microWatt per vierkante meter (µW/m2)
(1 streepje) en geven zowel telefoons als laptops bij een signaalsterkte van 0,01µW/m2
het maximum aantal streepjes of ''uitstekend signaal'' aan. Een dergelijke veldsterkte is
zelfs voor de meeste elektrogevoeligen geen probleem. In de praktijk zijn de EMV vaak heel
veel sterker, zonder dat de telefoon dataan kan geven en daar kan men wel
degelijk last
van hebben. Het feit dat je 10 WiFi netwerken kunt zien met je laptop of
smartphone
waarvan 5 ''uitstekend'' zegt dus niets over de totale veldsterkte. Ook geeft een laptop of telefoon
alleen de kwaliteit aan van masten/accesspoints. Je apparaat kan je NIETS vertellen over de
EMV die veroorzaakt wordt door apparaten van andere gebruikers. Telefoons gaan tevens
harder zenden bij slecht bereik. Als je dus maar 1 streepje hebt en je buurman heeft dezelfde
provider en gaat mobiel bellen, dan zal zijn telefoon met maximum vermogen zenden.

Zendactiviteit buiten de gesprekken om
Digitale draadloze apparaten zenden periodiek sterke signalen uit ook als je ze niet
actief gebruikt. Smartphones zenden vaak zelfs meerdere keren per minuut. Daarom is
het dus niet goed om op stralingsarme plekken met een telefoon of laptop te gaan
''kijken'' wat er in de lucht hangt. Je wordt er niet wijzer van maar je maakt juist van de
stralingsarme plek een straling RIJKE plek. Als iedereen dat voor zich gaat doen blijft er
niets van de stralingsarme plek over. Ook gaan apparaten harder zenden als de
masten/accesspoints verder weg staan. Het is dus juist belangrijk dat op stralingsarme
plekken iedereen de draadloze functies van hun apparaten uitschakelt en vooral geen
zinloze testen gaat doen.
De EMV van eigen draadloze apparaten is namelijk altijd significanter dan die van
masten en accesspoints van buren. De veldsterkte van een zender binnen enkele
meters is al snel meer dan 1000 µW/m2, terwijl de veldsterkte van een zendmast of
WiFi van de buren in je huis zelden boven de 1000 µW/m2 uit komt. Er zijn natuurlijk
uitzonderingen bijvoorbeeld wanneer het WiFi modem van de buren direct aan de
andere kant van je muur zit of een GSM mast op 20 meter van je huis. In dat geval is
afschermen de enige optie.

Thuis saneren van stralende apparaten
Maar het belangrijkste is dus altijd eerst draadloze apparaten in eigen omgeving
(Mobiel, WiFi, DECT) aan te pakken. Zelfs als de hinder pas begon toen de buren
nieuwe WiFi kregen of toen die nieuwe 4G mast geplaatst werd. Vaak zijn dit de laatste
''druppels'' die de spreekwoordelijke emmer deden overlopen. De voorbelasting
veroorzaakt door eigen draadloze apparatuur veelvuldig gebruik van ongeaarde
apparaten is vrijwel altijd verantwoordelijk voor het overgrote deel van de ontwikkelde
overgevoeligheid. Je krijgt immers ook geen hartinfarct van 1 hamburger maar van een
langdurig ongezonde leefstijl (ook al erkennen veel mensen hun ongezonde leefstijl
niet). De hamburger is in dit voorbeeld de druppel die de emmer dan doet overlopen.
Mits je geen chronische ziekte hebt kun je met een gezonde leefstijl regelmatig een
hamburger eten zonder de kans op een hartinfarct te verhogen.
Als je wilt weten hoeveel EMV ergens is kun je dat eigenlijk alleen maar vaststellen met
meetinstrumenten die hiervoor ontworpen zijn. Dit kan op twee manieren:
- schaf zelf apparatuur aan waarmee veldsterktes kunt meten in een SI eenheid
(µW/m2, V/m, nT)
- huur een meetspecialist in die objectief kan meten, zodat je gericht EMV kunt
reduceren.
Indien je hiervoor niet de middelen hebt kun je door de stralingsbronnen in je omgeving
te inventariseren ook heel ver komen. Je ziet misschien wat over het hoofd maar komt
in ieder geval meer te weten dan wanneer je naar de streepjes op je mobiele telefoon
kijkt. Verder kunnen detectoren die met lampjes/pieptonen EMV weergeven je helpen de
grootste stralingsbronnen vast te stellen. Besef echter dat deze detectoren vaak
onnauwkeurig zijn en het dus niet automatisch veilig is wanneer de detector niks
aangeeft. Veel goedkope detectoren reageren pas bij 10-100 µW/m2
.
Commentaar naar robinheijblom@gmail.com

23-11-2016



Lees verder in de categorie Voorlichting | Terug naar homepage | Lees de introductie