Mogelijke effecten van elektromagnetische straling op planten en dieren (RIVM, Cucurachi)

Bron: www.rivm.nl/RIVM/Kennis_en_kunde/Strategisch_Programma_RIVM/Resultaten_Strategisch_Programma_RIVM_2011_2014/Resultaten_speerpunt_Nieuwe_dimensies_in_ge_ntegreerde_risicobeoordeling_voor_volksgezondheid_en_milieu/Mogelijke_effecten_van_elektromagnetische_straling_op_planten_en_dieren

14 sept. 2015

Strategisch programma RIVM

Projectleider: Dr.ir. W.J.G.M Peijnenburg
Uitvoering: 2011-2013

Aanleiding en doel
Door nieuwe communicatiemedia, zoals internet en mobiele telefoons en de vlucht in het gebruik ervan,
neemt de elektromagnetische straling in Nederland toe. Er is veel discussie over de vraag of deze
straling negatieve effecten kan hebben op mensen. Áls er effecten zijn dan kan dit evengoed het geval
zijn bij dieren en planten. Te denken valt aan invloed op het voortplantingssucces,
ontwikkeling en groei en gedrag. Een dergelijk negatief effect kan de kansen op overleving van dieren
en planten beïnvloeden en in een extreem geval kan het een bedreiging van een soort betekenen.
Om eventueel maatregelen te kunnen nemen is meer kennis nodig over de vraag óf die effecten
op de natuur er zijn. Als dat zo is dan is de vervolgvraag welke effecten er zijn en hoe groot ze zijn.

Resultaten en betekenis
Dit literatuuronderzoek naar de mogelijke effecten op natuur door elektromagnetische
straling (van 10 MHz tot 3,6 GHz, dit zijn de frequenties van radio, TV, en mobiele telefoons, maar
ook van inductie koken) richtte zich op vijf verschillende soortgroepen: vogels, andere gewervelde dieren,
insecten, overige dieren en planten. De resultaten van in totaal 113 studies zijn bekeken. Het ging om
veldstudies en laboratoriumproeven. Veldstudies bleken maar in beperkte mate beschikbaar te zijn.
De meeste studies waren laboratoriumstudies en gingen over vogels, kleine knaagdieren en planten.
In meer dan de helft van de studies werden effecten gemeten van elektromagnetische
straling, zoals effecten op groei en op uitkomen van eieren, maar ook op de keuze van broedplaatsen
door vogels in het veld en de dikte van jaarringen van bomen. Uit deze studies werd echter niet duidelijk
of er een direct verband is tussen de stralingsdosis en de ernst van het effect. Ook werden de effecten
zowel bij lage als bij hoge doses gevonden en leken weinig consistent met effecten zowel in negatieve
als in positieve richting.

In de praktijk is de hoeveelheid straling lager dan de doses die bij de laboratoriumproeven zijn
gebruikt. Maar het feit dat er in zoveel studies effecten werden aangetoond, is wel een aanwijzing dat de
natuur in potentie kan worden beïnvloed door deze straling. Het is nog niet mogelijk om hier eenduidige
conclusies over te trekken. De proeven waren nogal verschillend van aard en er was sprake van een
beperkt aantal proeven. De belangrijkste conclusie van dit onderzoek is daarom dat het nog niet
mogelijk is om te bepalen of er in het veld daadwerkelijk effecten zijn van elektromagnetische
straling op de natuur.

Samenwerking
Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit van Leiden.

Meer informatie
Artikel in het tijdschrift Milieu: W. Peijnenburg, J. Bolte, W. Tamis, M. Vijver. Ecologische effecten van
elektromagnetische velden. Milieu, 2: 40-43, 2013.

Het literatuuroverzicht over effecten van elektromagnetische straling op natuur: S. Cucurachi, W.L.M. Tamis,
M.G. Vijver, W.J.G.M. Peijnenburg, J.F.B. Bolte and G.R. de Snoo. A review of the ecological effects of
radiofrequency electromagnetic fields (RF-EMF). Environ. Int., 51, 116-140, 2013.

M. Vijver, J. Bolte, T. Evans, W. Tamis, W. Peijnenburg, C. Musters and G. De Snoo. Investigating
short-term exposure to electromagnetic fields on reproductive capacity of invertebrates in the
field situation. Electromagn. Biol. Med., 33, 21-28, 2014.


Zie ook:
www.stopumts.nl/pdf/RIVM%20rapport%20(1).pdf
www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412012002334 .



Lees verder in de categorie Onderzoeken | Terug naar homepage | Lees de introductie