GGD Amsterdam, kwalijke voorlichting

Bron: www.ggd.amsterdam.nl/gezond-wonen/milieu-buitenshuis/elektromagnetische/
10 okt. 2013

Elektromagnetische velden

Elektromagnetische velden (EM-velden) zijn overal. Licht bijvoorbeeld is een EM-veld.

Onderzoek naar de gevoeligheid voor elektromagnetische velden
Zijn sommige mensen gevoelig voor elektromagnetische signalen? Dat is de centrale vraagstelling van het ''Gevoeligheid voor elektromagnetische signalen onderzoek'' (GESOND). In dit wetenschappelijke onderzoek van de Universiteit Utrecht en de GGD Amsterdam bieden wij mensen die ervaren dat zij snel reageren op bepaalde elektromagnetische velden de mogelijkheid om dit bij hen thuis te laten onderzoeken. Meer informatie vindt u in de brochure Informatiefolder over GESOND (PDF, 303 kB).

Wat zijn elektromagnetische velden?
Het plaatje van het elektromagnetisch spectrum (PDF, 243 kB) beschrijft hoe het elektromagnetisch spectrum in elkaar zit. Hoe hoger de frequentie, des te groter de energie-inhoud, des te waarschijnlijker het wordt dat er gezondheidseffecten door kunnen ontstaan. EM-velden met een frequentie hoger dan die van zichtbaar licht worden ook vaak straling genoemd (UV-straling, Röntgenstraling, gammastraling).
Buiten het EM-veld dat ‘zichtbaar licht’ genoemd wordt, komen we in het dagelijks leven regelmatig in contact met EM-velden met een frequentie van 50 Hz (ELF-EMV) en velden met een frequentie van grofweg 1000 kHz-100GHz (RF-EMV).

ELF-EMV betekent Extreem Laag Frequente EM-velden. Deze vinden we overal waar elektriciteit gebruikt of getransporteerd wordt. Bijvoorbeeld in de nabijheid van hoogspanningslijnen, maar ook dichtbij een stofzuiger of elektrisch scheerapparaat.

RF-EMV betekent Radio Frequente EM-velden. Deze worden gebruikt om draadloos informatie te versturen, zoals bij GSM en UMTS, maar ook voor babyfoon, WIFI netwerk, radio en televisie).

Wat betekent dit voor mijn gezondheid?

De afgelopen jaren zijn verscheidene onderzoeken uitgevoerd naar mogelijke risico's van het wonen rond bovengrondse hoogspanningslijnen. Uit die onderzoeken blijkt dat kinderen die in de buurt van hoogspanningslijnen wonen een verhoogde kans hebben op leukemie. Tot nu toe is niet aangetoond hoe ELF-EM-velden leukemie kunnen veroorzaken, dus het is nog niet bekend of het gevonden verband ook een oorzakelijk verband is. Het kan dus ook iets anders zijn dat met hoogspanningslijnen samengaat. Er is geen verband gevonden met andere soorten kanker. Heel sterke ELF-EM velden (veel sterker dan in de buurt van hoogspanningslijnen) hebben mogelijk effect op de spieren en op het netvlies.

Eind 2008 bleek uit een Zwitsers onderzoek dat de kans op sterfte door Alzheimer twee keer zo hoog was bij mensen die langer dan 15 jaar dichtbij een hoogspanningslijn (minder dan 50 meter ervandaan) hebben gewoond. Dit onderzoek geeft een eerste aanwijzing voor een verband. Het is gebruikelijk dat dit soort studies eerst onafhankelijk elders worden herhaald voordat er conclusies aan worden verbonden.

RF-EMV (rond antennes of mobiele telefoons)
Er is veel aandacht voor gezondheidseffecten van mobiele telefoons of antennes voor mobiele telefonie. Uit onderzoek naar het gebruik van mobiele telefoons en de kans op het ontwikkelen van kanker blijkt tot nu toe nog geen consistent patroon. Sommige studies geven aanwijzingen dat mensen die al heel vroeg zijn begonnen met mobiel telefoneren (en dat nog steeds doen) een verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van een bepaald goedaardig gezwel in het hoofd (acousticus neurinoom). Of mensen die veel mobiel telefoneren een groter risico hebben op het ontwikkelen van kwaadaardige tumoren is niet vastgesteld.

Rond antennes voor mobiele telefonie (GSM, UMTS) is continu een RF-EM-veld aanwezig met een relatief geringe sterkte. Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat hun gezondheidsproblemen worden veroorzaakt door deze antennes. Zij hebben zeer uiteenlopende gezondheidsklachten zoals hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieverlies.Onderzoek heeft niet aangetoond dat de RF-EM-velden afkomstig van antennes deze gezondheidseffecten kunnen veroorzaken.

Over lange termijn gezondheidseffecten (zoals kanker) van het wonen in een RF-EM-veld afkomstig van een antenne voor mobiele telefonie weten we niet zo veel, omdat die antennes er pas relatief kort zijn. De sterkte van deze velden is in het algemeen zo laag dat gezondheidsproblemen niet worden verwacht. Uit onderzoek naar effecten van andere bronnen van radiogolven (zoals radio en tv zenders) blijkt geen verhoogde kans op lange termijn gezondheidseffecten zoals kanker.

Wat kan ik zelf doen?
ELF-EMV
Simpele afschermmaatregelen om contact met ELF-EM-velden te verminderen zijn niet beschikbaar. Langdurig contact in woningen zou kunnen optreden als er dichtbij een (inpandig) transformatorhuisje is. Op een paar meter afstand van een transformatorhuisje is het magnetisch veld al dusdanig afgenomen dat de magnetische fluxdichtheid onder de 0,4 µT komt (zie ‘welke regels gelden er’). Het is daarom zinvol om langdurig verblijf van kinderen binnen een paar meter afstand van een transformatorhuisje zoveel mogelijk te beperken, door bijvoorbeeld slaapkamers te ruilen of een bed te verplaatsen.

RF-EMV
RF-EM-velden zijn ook lastig af te schermen. Veel van de ‘gadgets’ die worden verkocht om ‘straling’ te reduceren werken waarschijnlijk niet.
Blootstelling aan RF-EM-velden kan wel verminderd worden door bijvoorbeeld een hands free set te gebruiken (met draad) of door minder (korter) te telefoneren. Blootstelling aan RF-EM-velden van antennes is niet (of nauwelijks) te beïnvloeden.

Welke regels gelden er?
ELF-EMV
Op basis van het ontstaan van korte termijn effecten op de zenuwgeleiding wordt voor mensen een grenswaarde van 100 µT (microtesla) gehanteerd. De Nederlandse overheid beveelt in nieuwe situaties een waarde van 0,4 µT aan.

RF-EMV
De blootstellingslimieten die door de Europese Commissie zijn vastgesteld hebben tot doel schade door opwarming van het lichaam te voorkomen. Deze blootstellingslimieten verschillen per frequentie en zijn zo ruim gekozen dat mensen geen kwalijke gevolgen ondervinden door opwarming. In Nederland gelden deze limieten ook. (C2000: 28 V/m, GSM900: 41 V/m, GSM1800: 58 V/m, UMTS: 61 V/m). De veilige afstand vanaf een GSM- of UMTS antenne is doorgaans ca. drie meter voor de antenne en een halve meter onder, boven en achter de antenne.

Wat kan de GGD doen?
ELF-EMV
De GGD Amsterdam hanteert als uitgangspunt te streven naar een situatie waarbij kinderen tot 15 jaar niet langdurig verblijven in een magnetisch veld boven 0,4 microTesla (µT), onafhankelijk van de bron van het veld (hoogspanningslijnen, maar ook transformatorhuisjes of andere stroomverdeelstations). Met langdurig verblijf bedoelen we een verblijftijd die past bij woningen, scholen, crèches en kinderopvangplaatsen.

Adviezen voor de gemeente Amsterdam
Persbericht onderstations (PDF, 32 kB)
TNO rapport stroomverdeelstations 2006 (PDF, 4.3 MB)
TNO rapport De kleine reus (PDF, 439 kB)
Advies GGD aan Stadsdeel Centrum over onderstation Nwe Looierstr. november 2005 (PDF, 532 kB)
Advies GGD aan Stadsdeel Centrum over maatregelen NUON onderstation Nwe Looierstr. (PDF, 41 kB)
Advies GGD aan College van B&W over 18 onderstations Amsterdam (PDF, 89 kB)
RF-EMV
Met vragen over de relatie tussen RF-EMV en gezondheid kunt u terecht bij cluster Leefomgeving van de GGD Amsterdam.
De afdeling is telefonisch bereikbaar via 020 555 5405
per e-mail lo@ggd.amsterdam.nl

het kwalijke in dit verhaal is dat meer dan een jaar na het verschijnen van het kennisbericht over elektrogevoeligheid, dat bericht nog steeds genegeerd wordt door de GGD.



Lees verder in de categorie Berichten Nederland | Terug naar homepage | Lees de introductie