Gezondheidsraad: Gevaar van telefoonstraling lijkt gering, met commentaar van StopUMTS

Bron: www.eur.nl/nieuws/dekwestie/archief/2014/de_kwestie_gevaar_van_telefoonstraling_lijkt_gering/ .
25 febr. 2014

De kwestie: Gevaar van telefoonstraling lijkt gering

Een tendentieus stuk (interview met) van de voorzitter van de commissie EMV van de Gezondheidsraad, met in de tekst (groen) en aan het eind commentaar van StopUMTS.

Tekst: Geert Maarse

Steeds meer mensen maken zich zorgen over de wildgroei aan UMTS-netwerken en WiFi. Maar wie heeft bedacht dat deze ‘elektrosmog’ leidt tot onvruchtbaarheid, stress en zelfs kanker? Stralingsexpert Gerard van Rhoon: ‘We kunnen niets uitsluiten.’

Dit interview vindt nadrukkelijk plaats op persoonlijke titel. Waarom?

“Ik ben voorzitter van de commissie Elektromagnetische velden van de Gezondheidsraad. Wij adviseren de minister, door publicaties uit te brengen waarin elk woord gewogen is. Maar we mengen ons als commissie zelden in het publieke debat. Omdat het vaak gaat om casuïstiek. Een moeder die zich zorgen maakt over de hoogspanningslijn boven het voetbalveld. Een straat die zich verzet tegen een UMTS-mast. We moeten bij de wetenschap blijven.”

Dat is ook het makkelijkst, dan kun je alle ervaringsverhalen van mensen, met klachten en zelfs zeer ernstige klachten (op 19 april toegevoegd: zelfdodingen en euthanasieaanvragen), volledig negeren.

In 1990 stonden er in Nederland slechts een paar grote zendmasten voor radio en televisie. Nu hebben we bijna dertigduizend antennesystemen in ongeveer zevenduizend GSM-, UMTS- en LTE-masten. Daarnaast heeft haast elk huis een WiFi-aansluiting en iedereen een mobiele telefoon. Moeten we ons zorgen maken?

“We stappen ook allemaal in de auto. We eten niet allemaal even gezond. En er is op sommige plekken in Nederland nog wel wat te doen aan de luchtkwaliteit. Dat zijn factoren waaraan veel grotere risico’s verbonden zijn. Tenminste: zoals we dat nu op basis van onderzoek kunnen vaststellen.”

U zegt: er zijn wél risico’s.

“Wat mensen tegenwoordig vragen is de verzekering dat er geen gevaar is. Die kunnen we niet geven. Voor de laatste publicatie van onze commissie – naar het verband tussen mobiele telefoongebruik en hersentumoren – hebben we de beste onderzoeken op een rij gezet. Vijfentachtig epidemiologische publicaties uit een eerste selectie van tweeduizend. Dan is de conclusie: die elektromagnetische velden zijn niet carcinogeen. Maar natuurlijk zijn er onderzoekers die wel een verband vinden. Daarom kan ik niet uitsluiten dat er mogelijk een oorzakelijk verband bestaat.”

Wat die laatste publicatie van de commissie betreft, waar de beste onderzoeken zogenaamd op een rij gezet zijn, zie de analyse in:

pdf/Overheidsbeleid-misleidende-informatie-20.pdf .

waaruit blijkt dat de Gezondheidsraad aan het slechtste onderzoek, door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bewust verworpen, het meeste gewicht heeft toegekend. De reden? Het liet geen schadelijk effect zien en dat is kennelijk voor de Gezondheidsraad het enige criterium om een onderzoek als goed te beoordelen.

Snapt u dat mensen hier niet door gerustgesteld worden?

“Absoluut. Maar je moet beseffen: het gaat vaak om zwakke of inconsistente aanwijzingen. Er is een Zweedse studie die een twee keer zo grote kans op hersentumoren vindt bij intensief mobiele telefoongebruik – al na een jaar. Maar stel nou eens dat dat waar is. Dan zou een groot deel van de Zweden inmiddels overleden zijn aan een hersentumor. En dat is niet zo.”

De meest geciteerde Zweedse studies van Lennart Hardell geven geen twee keer zo grote kans op hersentumoren na een jaar. Dit is bewust valse voorlichting geven.

De meest gehoorde klachten over straling hebben te maken met slapeloosheid, stress, hoofdpijn en duizeligheid. Wat kunt u daarmee?

“Iemands gemoed is heel lastig te onderzoeken. Ik wil het niet bagatelliseren, maar er zijn tegenwoordig een heleboel zaken waarvan mensen ziek, zwak of misselijk zouden kunnen worden. Alles wat we niet kunnen verklaren – tot ADHD aan toe – wordt toegeschreven aan het gebruik van mobiele telefonie.”

Dit is beslist niet waar, nl. dat alles wordt toegeschreven aan het gebruik van mobiele telefonie. We kunnen hiertegenover stellen dat de Gezondheidsraad alle klachten die niet direct te relateren zijn aan in protocollen vastgelegde ziekten, afdoet als een psychische stoornis. Juist het omgekeerde is hier van toepassing.

Gelooft u dat er zoiets bestaat als hypersensitiviteit?

“Ik heb een aantal mensen ontmoet die hier last van zeggen te hebben, en voor hen is het een regelrechte ramp. Maar ik heb er nog nooit bewijs voor gezien. Als je ze test, blijken ze niet in staat om te detecteren of er een elektromagnetisch veld aanwezig is.”

Een tendentieuze opmerking. Net of het van enig belang zou zijn of men wel of niet de aanwezigheid van een elektromagnetisch veld zou kunnen detecteren. Niemand is bijv. in staat om de aanwezigheid van Röntgenstraling en radioactieve straling direct te detecteren en concludeert de voorzitter dan daaruit dat Röntgenstraling en radioactieve straling ongevaarlijk zijn?
Zie voor meer details over het belang van direct detecteren fabel 1 in:

Artikelen/7155/fabels_1_-_3_over_rf_straling_en_gezondheid .

Een hoogleraar die voorzitter is van de commissie EMV van de Gezondheidsraad en dan nog dit soort argumenten gebruikt, wekt de indruk of uiterst dom te zijn of bewust uit te zijn op het misleiden van de bevolking.

Ik draag mijn telefoon in mijn broekzak. Is dat een bedreiging voor mijn vruchtbaarheid?

“Ik zou me eerder zorgen maken om mijn spijkerbroek. Die zit strak, houdt een hoop warmte vast en heeft zodoende aanwijsbaar een verminderde zaadproductie tot gevolg.”

Hoe sterk is de straling van een mobiele telefoon

“Om een elektron vrij te maken – dus om een atoom of molecuul open te breken en te beschadigen – is een foton met een energie van tussen de tien en vijfendertig elektronvolt (eV) nodig. Bij een mobiele telefoon is sprake van een miljoenste deel van die energie. Sommige wetenschappers omschrijven de kracht van een elektromagnetisch veld daarom als ‘een veer die tegen een muur waait’ of ‘urineren tegen de Domtoren en verwachten dat hij omvalt’. Daarom probeer ik het ook consequent niet over straling te hebben, maar over elektromagnetische velden. In het lichtspectrum bestaat een duidelijke tweedeling tussen straling die sterker is dan zichtbaar licht – ultraviolet, röntgen en radioactieve gammastraling – en straling die zwakker is: infrarood en de radiofrequente straling van zendmasten, WiFi en mobiele telefoons. Die zwakke straling kan met geen mogelijkheid ionisaties opwekken.”

Weer een poging tot misleiding. De voorzitter stelt dat de straling zwakker is. In zijn algemeenheid is dat onzin. De fotonenergie is inderdaad zeer gering, maar de elektrisch veldsterkte kan men zeer groot maken door gewoon het uitgezonden vermogen op te voeren, zoals bijv. in een magnetron gedaan wordt.
Volgens de redenering van de voorzitter kan een magnetron helemaal niet werken omdat de straling (c.q. de daarmee corresponderende veldsterke) zo zwak zou zijn. Voor een gedetailleerde uitleg van de werkelijke situatie, inclusief enkele complicerende factoren, zie fabel 2 in:

Artikelen/7155/fabels_1_-_3_over_rf_straling_en_gezondheid .

In mijn huis heb ik toegang tot meer dan twintig wifi-netwerken. Tien jaar geleden waren dat er misschien drie. In hoeverre kan de wetenschap geldige uitspraken doen over een fenomeen dat zich zo snel ontwikkelt?

“In principe ben je altijd te laat. Helemaal als het om kanker gaat, waarvan je vaak pas op lange termijn de gevolgen ziet.”

Zoals dat ging bij asbest. Of roken.

“Die correlatie is veel sterker.”

Dat weten we nu.

“Het heeft een tijd geduurd, dat klopt. Maar we moeten ook even kijken hoe de universitaire wereld zich heeft ontwikkeld. Hoeveel meer mogelijkheden we hebben om diep in de cel te kijken. We weten veel meer van het delingsproces en DNA-schade. We kijken verder en dieper.”

Het is geen reden voor u om als wetenschapper te zeggen: wees voorzichtig.

“De richtlijnen die nu zijn afgegeven zijn gebaseerd op de toelaatbare temperatuurstijging. Daar zit al een heel grote veiligheidsmarge in. De wettelijk toegestane blootstelling aan elektromagnetische velden is vijftig keer lager dan wat schadelijk zou worden.”

Daarbij houdt van Rhoon alleen rekening met thermische effecten en niet met niet-thermische biologische effecten, waarvan een aantal schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn? In veel landen is de wettelijk toegestane RF stralingsbelasting ook veel lager dan in Nederland. In China, Rusland en de meeste Oostbloklanden met een factor 100 zelfs en in Oostenrijk is de door de officiële Oostenrijkse artsenorganisatie OAK aanbevolen stralingsbelasting een factor 1.000.000 lager dan de Nederlandse norm.

Een aantal Deense scholieren haalde vorig jaar het nieuws met een onderzoekje naar de invloed van wifi op de groei van tuinkers. In een stralingsvrije zone groeide de tuinkers ontzettend goed, terwijl de zaadjes tussen de routers nauwelijks wilden ontkiemen.

“Ach, kom op. Dat experiment? Daar is iemand bezig geweest om een stelling te bewijzen, niet om met een open blik onderzoek te doen. Pure stemmingmakerij.”

Stemmingmakerij van de voorzitter ?

Dit irriteert u nogal he?

“Kijk naar de resultaten! Het gaat om tuinkers, die supergevoelig is voor allerlei omstandigheden. Kruipt achter zijn computer en haalt zijn dossier over dit experiment erbij. Kijk, hier zie je de foto’s. De belichting is overal anders. En ze hebben gewoon het raam open laten staan. Er is geen enkele controle geweest.”

Maar dit haalt wel het nieuws.

“Omdat het is wat mensen willen horen. Negatieve verhalen doen het altijd goed. Waarom geloven mensen dat tien schoolmeisjes – van een middelbare school – het beter weten dan duizenden academici. Denken we nou echt dat die onderzoekers alleen maar bezig zijn om de boel te flessen?”

Er zijn duizenden academici die gepubliceerd hebben over niet-thermische biologische effecten waarvan sommige schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. Bovendien willen mensen helemaal niet horen dat hun mooie draadloze speeltjes gevaarlijk zouden kunnen zijn voor hun gezondheid. Velen zijn er zelfs aan verslaafd.

Het is toch niet zo’n vreemde aanname, dat het ongezond is om je te omringen met onnatuurlijke dingen?

“Nee, maar we proberen de natuur om ons heen al te veranderen zolang we bestaan. Manhattan was ooit een eiland met alleen maar bomen, nu moet je die met een vergrootglas zoeken. Dat is niet echt gezond, maar mensen willen er graag wonen. En we blijven de techniek verbeteren. Je ziet bijvoorbeeld dat de stralingsbelasting van een mobiele telefoon naar beneden gaat. Want hoe meer hij straalt, hoe sneller de batterij leeggaat. En we willen er graag zo lang mogelijk mee doen. Het wonderlijke is trouwens dat we uitgaan van de negatieve effecten. Terwijl we ook veel onderzoek doen naar de positieve effecten van straling.”

Positieve effecten zijn dus wel mogelijk en negatieve niet, lijkt een beetje ongeloofwaardig.

Wat kun je doen als je je zorgen maakt?

“Bellen met een handsfreeset, in plaats van de telefoon aan je oor houden. Geen wifi in huis nemen, maar alles bedraad. Goede apparatuur kopen: een DECT-telefoon die niet zendt als er niet gebeld wordt.”

Hier voor het eerst enkele verstandige opmerkingen.

Is het riskant om mijn telefoon op mijn nachtkastje te leggen?

“Ik doe het niet. Maar dat is omdat ik ’s nachts niet gestoord wil worden. Dat vind ik belangrijker dan die eventuele straling, die op een halve meter van je hoofd trouwens nauwelijks nog te signaleren is. Ik heb wel een DECT-telefoon naast mijn bed staan. En twee Wifi-stations in huis. Ik zie vooral de gemakken. Dat is de afweging die iedereen moet maken. Aan de ene kant de eventuele – en in mijn ogen vooralsnog niet aantoonbare – gevaren. En aan de andere kant de enorme voordelen. Dat je iemand kunt bellen als je in de middle of nowhere vaststaat. Of als je een hartaanval hebt. Het mobiel bellen en internetten is niet voor niets zo’n succesnummer.”

Dat het een succesnummer is klopt. Hoe minder je de bevolking voorlicht over de mogelijke gevaren voor de gezondheid van mobiele communicatie des te groter het (financiële) ''succes''. Alleen niet voor iedereen. En op de lange termijn?


dinsdag 25 februari 2014 (week 9)

De Kwestie is een vaste rubriek in Erasmus Magazine, het opinie- en informatieblad van de Erasmus Universiteit Rotterdam, waarin een EUR-wetenschapper reageert op een actueel-maatschappelijke kwestie.


Wat de bewuste jarenlange misleiding van de bevolking door de commissie EMV van de Gezondheidsraad betreft, zie:

pdf/Overheidsbeleid-misleidende-informatie-10.pdf .
en
pdf/Overheidsbeleid-misleidende-informatie-20.pdf .

Deze tweede referentie staat al eerder in het artikel.
Het Deense tuinkers experiment, waar Van Rhoon commentaar op had, is inmiddeld in de USA herhaald en bevestigd, zie:
Onderzoeken/8226/usa_het_tuinkersonderzoek_herhaald_en_bevestigd .

Eerlijke voorlichting?



Lees verder in de categorie Berichten Nederland | Terug naar homepage | Lees de introductie