Meer onderzoek naar straling van umts en gsm, Wereldomroep

Er komt een breed Nederlands onderzoeksprogramma naar de gezondheidsrisico’s van elektromagnetische straling. Dat heeft staatssecretaris Van Geel van Milieu aangekondigd. In het onderzoek zullen ook gsm- en umts-straling onder de loep worden genomen. In Nederland is er veel onrust over umts- en gsm-zenders. Er zijn inmiddels zo’n veertig gemeenten die proberen de plaatsing van nieuwe umts-zenders tegen te houden. En in nog eens twintig gemeenten zijn burgerprotesten tegen de plaatsing van umts-zenders.

www2.rnw.nl/rnw/nl/themes/wetenschap/gezondheid/UMTS2051208

Volgens Van Geel is het onderzoeksprogramma niet opgestart vanwege de onrust in Nederland, maar was het kabinet al langer van plan om meer onderzoek te doen, ''zodat de leemten in de kennis opgevuld kunnen worden.'' In 2003 is er één onderzoek gedaan in Nederland: het experimentele onderzoek van TNO, onder leiding van hoogleraar Magnetische Effecten Peter Zwamborn. Dat onderzoek toonde onverwachts een verband aan tussen straling en verminderd welbevinden. In Nederland is daarna, tot nu, niets meer gedaan. Dat was volgens staatssecretaris Van Geel ook niet noodzakelijk: ''We hebben de internationale onderzoeken nauwlettend gevolgd.''

Zwitsers onderzoek
Omdat het onderzoek van TNO een verband aantoonde tussen umts-straling en gezondheid, hebben onderzoekers in onder andere Zwitserland en Denemarken geprobeerd om dit verband in een nieuw onderzoek opnieuw aan te tonen. De Nederlandse overheid heeft geld gestoken in het Zwitserse onderzoek. Dat is nu afgerond en wordt door wetenschappers beoordeeld op betrouwbaarheid. Begin volgend jaar wordt het in een wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd. Tot die tijd zijn de uitkomsten geheim.

Resultaten
De Zwitserse wetenschappers voelen de hete adem van de wereld in de nek. Politici, bedrijfsleven en verschillende instanties wachten met spanning de uitkomst van het Zwitsers onderzoek af. Als die resultaten bekend zijn, willen de leden van de Tweede Kamer verder praten over eventuele maatregelen. Zwamborn benadrukt dat de uitkomst rustig gewogen moet worden, want ook het Zwitserse onderzoek is niet zaligmakend. ''Het kan een verband aantonen dat op toeval is gebaseerd'', aldus de hoogleraar. ''Wat de uitkomst ook zal zijn, er moet meer onderzoek gedaan worden. Je moet er achter zien te komen waarom die mensen gezondheidsklachten hebben.''

Gezondheidsklachten
In Spijkenisse zitten bezorgde bewoners van de Panoramaflat bij elkaar in de koffiekamer. Ze zijn ongerust, want driekwart van de bewoners aan de achterzijde van de flat heeft veel last van hoofdpijn, slapeloosheid en een droge keel. Vlakbij staat een zendmast met in ieder geval één gsm-zender. Ook op het dak van de Panoramaflat staan antennes. De mensen zijn ervan overtuigd dat hun klachten worden veroorzaakt door de elektromagnetische straling. Staatsecretaris Van Geel kan er niet zo veel mee: ''Ik erken dat die mensen zich ziek voelen, maar ik kan niet meegaan in de gedachte dat umts de oorzaak is. Daar is geen wetenschappelijk bewijs voor en dus kan ik daar als overheid niet van uit gaan.''

Milieuziektes
Op de vraag of Van Geel zelf met zijn familie vlak bij een umts-zendmast zou willen leven, antwoordt hij overtuigd: ''Ja hoor. Als ik dat niet zou doen, zou mijn gevoel voor geloofwaardigheid helemaal weg zijn,. Maar er zijn heel veel milieuziektes waarover mensen zich helemaal niet druk maken. 800 mensen gaan jaarlijks dood door longkanker, omdat er radon in het beton van hun huis zit. En zo kan ik nog veel meer dingen noemen, op het gebied van milieu, waar zaken aan de orde zijn, waar je met elkaar wat aan moet doen.''

Harde bewijzen
Dat is een helder voorbeeld, maar daarmee wordt niet duidelijk of umts-straling ook schadelijk is voor de gezondheid. Het is een lastige kwestie. Wanneer is wetenschappelijk bewezen of iets wel of niet schadelijk is? De overheid neemt alleen maatregelen tegen de mobiele telefonie als er harde wetenschappelijke bewijzen zijn. Moet je daar de grens stellen? En zo niet, wanneer moet je dan welke signalen serieus nemen? Het blijft een ondoorzichtig geheel. Niet alle mensen reageren lichamelijk hetzelfde. Soms kunnen er wel effecten zijn, maar worden die pas na tientallen jaren zichtbaar. En hoe zit het nu met de mensen die zware hoofdpijn hebben, niet meer kunnen slapen of een constante piep horen? Niet iedereen is een hypochonder. Hopelijk kan het nationale onderzoeksprogramma betere inzichten geven.

Bekijk of beluister het mediafragment


Lees verder in de categorie Berichten Nederland | Terug naar homepage | Lees de introductie