Verband tussen achteruitgang onderwijs op Nederlandse scholen en draadloze technologie?

Bron: FTM 23 juni 2011 (Excerpt)

Waarom is ons onderwijs zo slecht geworden?
Het onderwijs in Nederland lijdt onder laksheid.
Van de overheid, van politici en slappe schoolbesturen.

Auteur: Arne van der Wal

Trending topic 15 juni op Twitter: #geslaagt. Het was de dag dat de uitslag van de middelbare schoolexamens bekend werd. Grappig? In enkele gevallen was het een provocerend geintje. Maar de meeste geslaagde twitterende middelbare scholieren hadden geen benul wat er mis mee was.

Begin juni plaatste het Centraal Bureau voor de Statistiek de steeds terugkerende klaagzang over de teloorgang van het onderwijs in in een iets ander kader dan gebruikelijk. Het bureau koppelde de kwaliteit van het onderwijs aan de economie. Dat is nieuw voor Nederland. Het was ook nooit iets om lang bij stil te staan. Dat het het Nederlands onderwijs tot de wereldtop behoorde was immers een gegeven. Dat maakt het onderwerp minder urgent.
....................................
Gezakt
Uit het Pisa 2009-onderzoek naar het onderwijs, dat deze organisatie onlangs samen met Oeso publiceerde, blijkt dat Nederland enkele plaatsen gezakt is in de internationale ranking. Ons land staat nu op de 10e plaats. Op 1 staat Sjanghai-China, gevolgd door Korea en Finland. Met name Japan, Nieuw-Zeeland en Australië hebben zich sterk verbeterd.

Uit de analyse van Pisa-Oeso blijkt dat de Nederlandse scholier sinds de meting begon aanzienlijk slechter is gaan lezen en rekenen. De score op de natuurwetenschappen is min of meer gelijk gebleven. Het verschil met de toplanden is echter verbijsterend groot geworden.
.......................
In een ander rapport van Pisa (bekijk dat hier in PDF) wordt de vinger op de zere plek gelegd. De instelling heeft onderzocht of er een relatie is tussen enerzijds discipline, orde en goede verstandhouding tussen leraar en leerling; en prestaties anderzijds.

Verrassing: ja, die is er.
...............................
Als het gaat om discipline en rust in de klas bungelt Nederland onderaan. De meeste landen zijn op dat gebied juist vooruitgegaan sinds de meting in 2000 begon. 'Tussen 2000 en 2009 is de discipline op school vooruitgegaan en is ook de leraar-leerling relatie verbeterd', concludeert Pisa. Behalve in Nederland. In weinig landen verlopen de lessen zo onrustig en ongedisciplineerd als in Nederland. Ook dat vermoedden we al. Nu is het door dit onderzoek officieel.

Wereldkampioen internet-babbelen
Ook op internet zijn Nederlandse jongeren wereldkampioen. Nee, niet in het ontwikkelen van applicaties, nieuwe diensten of producten. Ze behoren tot de actiefste gebruikers van sociale netwerken ter wereld. 91 Procent van de jongeren van 16 tot 25 jaar zit op Hyves, Facebook of Twitter. Dankzij de smart phone, die in weinig landen meer verbreid is dan in Nederland. En dankzij de lakse houding van scholen en leraren.

De discussie over een verbod op mobieltjes op scholen is actueel. Meestal gaat het dan over veiligheid en cyberpesten.

Maar er zitten meer nadelen aan mobieltjes op scholen. Ze worden niet alleen gebruikt om te pesten en treiteren, maar de Blackberry en iPhone zijn ook zeer geliefd als digitaal naslagwerk. In gewoon Nederlands: ze worden gebruikt om te spieken.

Op de meeste scholen is het regel dat telefoons in de klas niet mogen aanstaan, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Sterker, de leerlingen maken massaal gebruik van het wifi-netwerk op de scholen om te twittteren, chatten of spelletjes te doen. Veel schoolbesturen weten niet eens dat hun leerlingen gebruik maken van het wifi-netwerk van de school. De telefoon staat uit, maar het internet aan. Iedereen kan op zijn vingers natellen dat het gechat, getweet, gehyves en facebooken de concentratie niet ten goede komt. Mobieltjes zijn hét probleem op middelbare scholen, concludeerde de Academie voor Media en Maatschappij recent.

Schadelijke straling
Er schuilen nog meer nadelen in die overvloed aan draadloze communicatie. Een daarvan is van medische aard.

Met de komst van draadloze telefonie en wifi is de elektromagnetische straling van wifi-routers, DECT-telefoons en GSM-antennes etc. enorm toegenomen. De Raad van Europa vergeleek in een eind mei uitgekomen rapport de straling met asbest en tabak. Ook daarvan werden de schadelijke gevolgen eerst gebagatelliseerd, tot ze tientallen jaren later zichtbaar werden. In het rapport stelt de Raad voor elke vorm van elektromagnetische straling op scholen uit te bannen.

Dat klinkt in onze oren nogal overdreven. Maar misschien ligt dat wel aan onze oren. De Raad van Europa staat niet alleen in zijn aanbeveling. Met de toename van het gebruik van mobiele telefoons neemt ook de zorgen en zelfs het verzet tegen het onzichtbare bombardement van elektromagnetische straling toe. In enkele Europese landen, zoals Frankrijk, is het gebruik van mobiele telefoons op scholen en kinderdagverblijven geheel verboden. In Engeland hebben verschillende scholen hun wifi-netwerk verwijderd na protest van ouders.

De gevoeligheid voor deze vorm van straling kan per per persoon sterk verschillen. De effecten zijn lastig meetbaar en nog veel moeilijker direct toe te schrijven aan de radiogolven. Elektrostress, een extreme vorm van gevoeligheid voor deze straling, wordt als ziekte alleen erkend in Zweden en Noorwegen. Maar ook in Duitsland is er veel aandacht voor. Autofabrikant BMW bijvoorbeeld heeft in 2004 het vermogen van DECT-telefoons in zijn gebouwen beperkt tot 100 microwatt/m². Dat is een factor 100.000 lager dan het wettelijk toegestane vermogen. BMW besloot daartoe nadat medewerkers steeds meer klaagden over hoofdpijn en concentratieproblemen.

Kanker
Elk onderzoek dat verschijnt over de mogelijke schadelijke effecten van elektromagnetische straling wordt onmiddellijk gepareerd met een onderzoek waaruit blijkt dat er geen schadelijke effecten waar te nemen zijn door dit type straling.

Toch kwam ook het IARC (Internationaal Agentschap voor Kanker, onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO) onlangs met de kwalificatie dat deze hoogfrequente elekromagnetische golven mogelijk toch kankerverwekkend zijn. Tot nu toe werd aangenomen dat alleen ioniserende straling schadelijk is. Ook al is er nog geen directe link gelegd, toch wordt het mobieltje hiermee geschaard in dezelfde categorie als DDT en uitlaatgas. Niet zo gezond dus.

Het mobieltje is overigens slechts een van de vele bronnen van elektromagnetische golven die de moderne mens over zich heen krijgt gestort. Wifi-routers bijvoorbeeld vormen een belangrijke en onderschatte bron. Maar ook de draadloze digitale huis-tuin-en keukentelefoon en babyfoon zijn een belangrijke bron van electrosmog. Hoewel de schadelijke effecten nog niet onomstotelijk zijn bewezen, staat wel dat mensen er last van kunnen ondervinden. Een Brits onderzoek legt zelfs een verband tussen digitale babyfoons en autisme.

De Duitse organisatie Diagnose Funk eist zelfs een compleet verbod op DECT, de digitale draadloze huistelefoon. Volgens Diagnose Funk veroorzaakt de hoogfrequente straling van DECT-telefoons en babyfoons hoofdpijn, geprikkeldheid, concentratiestoornissen, burn out en slaapstoornissen. Vooral de oudere apparatuur, waarvan het basisstation 24 uur per dag 100 keer per seconde een signaal verstuurt, wordt als schadelijk gezien. De 'ouderwetse' analoge draadloze telefoon heeft dat niet. In Duitsland en Zwitserland zijn telefoons met die analoge techniek een behoorlijk verkoopsucces, ook al dreigden ze wegens privacy-issues eerst te worden verboden.

Misschien is het toeval, maar deze week werd bekend dat het gebruik van paracetamol op Nederlandse scholen de afgelopen jaren onrustbarend is gestegen. Op bijna elke school wordt tegenwoordig gebeld met draadloze telefoons en is ook het internet via wifi-netwerken draadloos.

Onvruchtbaar
Een van de organisaties die zich bezighouden met de 'war on electrosmog' is de EM Radiation Research Trust . Deze onderscheidt zich door een serieuze wetenschappelijk adviesraad en een gerespecteerd bestuur. In een van haar campagnes, Save the Males, raadt ze mannen af hun telefoon in hun broekzak te dragen. De straling van het toestel, hoe laag ook, zou niet alleen de kwantiteit, maar ook de kwaliteit van het sperma verminderen. De site van deze organisatie shockeert met berichten als '30 minuten aan de telefoon verhoogt uw kans op een hersenstumor met 40 procent'.

In Nederland is het opmerkelijk stil op dit gebied. Het officiële standpunt van de Rijksoverheid is zeer voorzichtig en in lijn met wat de telecomsector altijd roept:

''De huidige wetenschappelijke gegevens tonen niet aan dat er een verband is tussen blootstelling aan elektromagnetische velden en negatieve gezondheidseffecten. Er is een uitzondering hierop: kinderen die in de buurt van hoogspanningslijnen wonen hebben mogelijk een verhoogde kans op het krijgen van leukemie. Het gaat om 1 geval extra per 2 jaar.''

En: ''Er zijn regelmatig klachten over hoofdpijn en duizeligheid door elektromagnetische straling van bijvoorbeeld antennes in woonwijken. Uit onderzoek is nog niet gebleken dat elektromagnetische straling zulke klachten veroorzaakt.''

Dat is op zijn minst onvolledig. Er is inderdaad onderzoek waaruit dat dit niet is gebleken, maar er is ook onderzoek waaruit dat wél is gebleken. Dit van TNO bijvoorbeeld, over de effecten van UMTS.

Hip
Het lijkt erop dat Nederland achter de feiten aanloopt. Op zich is een nuchtere houding te prijzen. Maar waar houdt nuchterheid op en begint onverschilligheid?

Terug naar de Pisa-rankling van de Nederlandse scholier.

Toen enkele weken geleden de discussie over het mogelijk verbieden van mobieltjes op scholen losbarstte, werd het onderwerp meteen op klassieke manier ingepolderd. De redenering is zo: verbieden is lastig en moeilijk te handhaven; het werkt niet; het hoort nu eenmaal bij deze tijd etc. Volgens deze redenering zou het billijk zijn om ook messen en wapens te accepteren op school. 'Incorporeer het mobieltje in het onderwijs', is het pleidooi van Kennisnet. De mobiele telefoon is juist een kans om het onderwijs te vernieuwen, betoogt deze organisatie, die zich in tegenstelling tot wat de naam suggereert niet richt op kennis, maar vooral op het gebruik van ICT op scholen.

Het klinkt leuk, hip en progressief. Maar hoe men zich dat in de praktijk van een klas met leraar en leerlingen voorstelt is volstrekt onduidelijk. Of hoort het kunnen gebruiken van een mobieltje tot een van de leerdoelen in het competentiegericht onderwijs? Geen docent die zich er een voorstelling van kan maken.

Wat wel duidelijk is, is dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs de laatste jaren achteruit is gegaan. Het kennisniveau is duidelijk lager en onduidelijk is of daar andere vaardigheden of andere kennis voor in de plaats zijn gekomen. Hoe dan ook, er onderwijsinnovatie die leidt tot slechtere rekenvaardigheden is geen verbetering.

Laksheid
Een van de oorzaken van de achteruitgang is het gebrek aan leerdiscipline en rust in de klas, blijkt uit het eerder genoemde onderzoek van Pisa-Oeso. Ook dat is inherent aan het competentiegericht onderwijs, waarvan de meeste onderwijsdeskundigen tot de conclusie zijn gekomen dat het niet werkt, althans niet in de vorm waarop het in Nederland wordt gepraktiseerd. Internationaal gezien is de Nederlandse scholier en student afgezakt tot de middelmaat. Desondanks leven Nederlandse jongeren in de veronderstelling dat ze geweldig zijn.

Natuurlijk is het onzin om een direct verband te leggen tussen elektromagnetische straling en de slechtere onderwijs-ranking. In andere landen zijn er op scholen immers ook wifi-stations, DECT-telefoons en mobieltjes, hoewel ze in steeds meer landen worden verbannen van de school. In Korea en China zijn mobieltjes en dergelijke zaken op school uit den boze. De hele, zeer terechte, discussie over de kwaliteit van leraren en de status van het beroep laat ik hier even buiten beschouwing.

Al met al lijkt het moeilijk te ontkennen dat de lakse manier waarmee op Nederlandse scholen wordt omgegaan met zaken als elektromagnetische straling, mobiele telefoons, internet, sociale netwerken etc. onrust in het klaslokaal in de hand werkt. De oplossing daarvoor is vrij simpel en een eerste quick win voor het onderwijs: geen wifi en DECT-telefoons op scholen, mobiele telefoons inleveren voor de klas, geen social networking onder schooltijd.

Simpel, kost geen cent. En het levert ons later procenten aan economische groei op.

Voor het volledige artikel met hyperlinks zie:
www.ftm.nl/original/laksheid-vernietigd-kwaliteit-van-nederlands-onderwijs.aspx .

Lees verder in de categorie Berichten Nederland | Terug naar homepage | Lees de introductie