Elsevier en Trouw: kennis uit het Steentijdperk

1. Elsevier
In het nummer van Elsevier van 9 november 2014 stond een artikel van Simon Rozendaal met als titel 'Bizarre boombastbobbels'. Het gaat bomen met misvormingen in Alphen, over het Deense tuinkersonderzoek en over onderzoek aan de Universiteit van Wageningen. Voor het volledige artikel zie:

pdf/Elsevier%20art%202014.pdf .

De onderzoeken waarover Rozendaal schrijft zijn niet bijzonder interessant, met uitzondering wellicht van het Deense tuinkersexperiment, maar geen van de onderzoeken is voor zover ons bekend gepubliceerd in een peer-reviewed internationaal tijdschrift.
Het bijzondere aan het artikel van Rozendaal is echter dat hij in zijn verhaal stelt dat het wetenschappelijk onmogelijk is dat de straling van mobieltjes, zendmasten, WiFi, e.d. schadelijk voor de gezondheid kan zijn. Bovendien maakt hij anderen die wel beter weten belachelijk. Daarop hebben we een passend commentaar geschreven, zie:

Eerste commentaar
pdf/Elsevier-commentaar-2014.pdf .

Wij hopen dat u het na het lezen met ons eens bent dat Rozendaal wat kennis op dit gebied betreft uitstekend te vergelijken is met iemand die in het Steentijdperk (Steentijd of Stenen Tijdperk) leefde en dat hij in feite alleen zichzelf belachelijk heeft gemaakt.

Maar toeval of niet in het nummer van Vrij Nederland van 8 november 2014 wordt Rozendaal ook genoemd in een artikel over de milieukundige Jan Paul van Soest. Van Soest wordt daarin geciteerd en zegt: 'Bij Elsevier werkt Simon Rozendaal. Die fungeert al jaren als doorgeefluik van Amerikaanse desinformatie....' Het gaat in dat artikel over klimaatverandering en stijging van de zeespiegel, een ander onderwerp, maar het verhaal van Rozendaal over straling kan ook als desinformatie opgevat worden, waarschijnlijk wel gebaseerd op totale onkunde.
Het is alleen te betreuren dat zoiets in een tijdschrift als Elsevier geplaatst wordt.

Tweede commentaar
Een tweede duidelijk commentaar op het artikel, wat later in Elsevier geplaatst is staat in:
esm.x-cago.net/20141122/public/pages/01006/articles/ESM-20141122-01006004_body.html .
met de tekst:

Straling
Geschreven door Hans Engels, voormalig directeur MRI veiligheid, Philips Healthcare, Oirschot

Het artikel ‘Bizarre boombastbobbels’ (8 november, pagina 65) is een publicatie in de sectie ‘Kennis’ onwaardig. De wetenschappelijke waarde van het artikel is bijzonder laag en gaat geheel voorbij aan in de literatuur voldoende bekende gevaren van elektromagnetische straling.

Dat ‘grote golven’ uit het elektromagnetische spectrum ‘ongevaarlijk’ zijn en ‘kleine golven’ ‘gevaarlijk’, is zeer onwetenschappelijk en dus fout geformuleerd.

Het mag toch algemeen bekend zijn dat er geen ‘grote’ of ‘kleine’ elektromagnetische
golven zijn, maar dat van deze golven hetzij de golflengte en/of de amplitudo ‘groot’ of ‘klein’ zijn.

Bij alle golflengtes (en dus ook frequenties) zijn er maximale waarden voor de amplitudo (en dus ook de veldsterkte), waarboven de golven gevaarlijk zijn voor de gezondheid van levende wezens.

De kennis uit de wetenschappelijke literatuur is bijvoorbeeld al vertaald in strenge regelgeving voor MRI-scanners ter bescherming van patiënten en in Europese wetgeving voor de bescherming van werknemers.

Deze regelgeving bepaalt dat de lichaamstemperatuur van een patiënt tijdens een MRI-scan niet meer dan 1 graad Celsius mag oplopen, terwijl ook het vóórkomen van spierstimulaties wordt vermeden.

Voor de maximaal toegestane blootstelling van werknemers aan elektromagnetische velden in het frequentiegebied van 0 Hz tot 300 GHz is op 26 juni 2013 een nieuwe Europese richtlijn vastgesteld.

Elektromagnetische velden kunnen dus wel degelijk gevolgen hebben voor de gezondheid van werknemers. De mate is afhankelijk van de frequentie en veldsterkte. Bij hoge veldsterktes ontstaan elektrische stroompjes die het lichaam opwarmen of de spieren onwillekeurig doen samentrekken.

De regelgeving is dusdanig geformuleerd dat in het dagelijks leven geen invloed wordt verwacht op de gezondheid van levende wezens.

Hans Engels kent duidelijk de elementaire basisprincipes van de natuurkunde, hetgeen niet het geval is bij redacteur Rozendaal van Elsevier. Engels is verder echter niet bekend met de mogelijke schadelijke effecten van EMV veroorzaakt bij lage niet-thermische stralingsintensiteiten, en daar is hij niet de enige in.

Derde commentaar
Op 6 december is onderstaande brief met commentaar in Elsevier gepubliceerd:

Straling (2)

Het spijt mij te moeten berichten dat 'Bizarre boombastknobbels' (8
november, pagina 65) bol staat van onjuistheden en subjectieve meningen
en interpretaties van de auteur. Hierbij wil ik twee hoofdlijnen nader
belichten:

1. Er zijn volgens hem in specifieke onderzoeken geen nadelige effecten
van deze straling vastgesteld. Hieruit kan uiteraard niet de conclusie
worden getrokken dat die effecten er niet zijn!

2. De 'uitleg' dat niet-ioniserende straling niet schadelijk zou zijn,
is echt fysische onzin. Om de effecten van straling te bepalen, is het
nodig om naast de frequentie (of golflengte) ten minste ook de
stralingshoeveelheid en de golfvorm in ogenschouw te nemen. In de visie
van de auteur zou een magnetron onschadelijk zijn voor levende
organismen omdat de frequentie van magnetronstraling 2,45 GHz is (ruim
beneden de ionisatie-grens). Toch zal niemand met droge ogen durven
beweren dat magnetronstraling onschadelijk is.

Peter van der Vleuten, Stichting Kennisplatform Elektromagnetische
Straling, Eindhoven


2. Trouw
Voor een soortgelijk artikel met elementaire fouten in Trouw van 15 november 2014, zie:
Artikelen/8856/trouw_misleidend_artikel_met_elementaire_fouten_en_commentaar .



Lees verder in de categorie Artikelen | Terug naar homepage | Lees de introductie