Nomofobie. De macht van de smartphone. Ben ik verslaafd?

Bron: www.gezondheidenco.nl/nomofobie-macht-smartphone-ben-verslaafd/#comment-6991 .
30 sept. 2013

Veel mensen hebben altijd hun smartphone in de hand, zelfs als ze naar de wc gaan. Ze raken in paniek als ze hun telefoon niet binnen handbereik hebben of als hij het niet doet: ze lijden aan nomofobie. De zomervakantie is een goed moment om los te komen.

Op vakantie

Trendwatcher Richard Lamb gebruikt zijn telefoon vooral zakelijk, maar als hij op vakantie in Legoland wordt gebeld door de krant, neemt hij wel op. ''Het klopt'', geeft hij meteen ruiterlijk toe, enigszins betrapt lachend. ''Helemaal normaal is het niet hoe we met de telefoon omgaan. Maar ik kijk alleen af en toe naar mail en ik bel en sms. Mijn vrouw Lieke doet ook nog verslag op Twitter van de vakantie. Met een dag of twee dagen vertraging, dat wel.''

De smartphone

Richard en Lieke Lamb (via Twitter te volgen @richardlamb en @liekelamb) zijn niet de enigen die vergroeid zijn met hun telefoon. Zes op de tien Nederlanders heeft een smartphone en of ze nu in de trein, in de auto, op de fiets zitten – of zelfs op de wc – telefoonverslaafden nemen hun apparaat overal mee. Scrollend, gamend, berichten bekijkend. Alles om maar niets te hoeven missen. Terwijl ze met een kromme nek over hun smartphone zijn gebogen, missen ze online niets, maar zien ze de bloeiende bloemen wel? Hebben ze nog contact met hun vrienden van vlees en bloed?

Telefoonverslaving

Wetenschappelijk onderzoek naar telefoonverslaving is niet gedaan, maar enquêtes laten zien dat veel Nederlanders behoorlijk verknocht zijn aan hun telefoon. De helft kijkt meer dan tien keer per uur op zijn telefoon: dat is een keer per 6 minuten, zo maakte het onderzoeksbureau van Maurice de Hond bekend. Een kwart checkt zelfs tussen de tien en twintig keer per uur zijn telefoon.

Leven zonder smartphone

Jonge mensen kunnen zich amper een leven voorstellen zonder smartphone. De helft van de jongeren tussen de 8 en 18 jaar zegt zelfs niet zonder telefoon te kunnen, zo bleek uit een enquête van Mijn Kind Online van vorig jaar. Opvallend was dat driekwart van de ondervraagde kinderen zei dat hun eigen generatie verslaafd is aan zijn mobiel.

Gevolgen verslaving smartphone

Maar het zijn heus niet alleen jonge mensen, weet trendwatcher Lamb. ''Je ziet dat mensen vastlopen. Ze worden overweldigd door alle prikkels. Het is tegenwoordig normaal dat als je op een terras met iemand zit te praten die andere persoon af en toe in de lach schiet omdat hij iets grappigs ziet op zijn telefoon.''

Infobesitas

''Infobesitas heet dat'', weet cognitief gedragstherapeut Debbie Been van Psychologenpraktijk Been in Monnickendam  @debbiebeen).">(@debbiebeen). ''Dan wil je steeds meer informatie hebben, er zit geen rem op.'' Zulke mensen zouden aan nomofobie kunnen lijden, denkt Been. ''Dat is een angststoornis waarbij je bang bent dat je niet bereikbaar bent of dat je hem kwijtraakt.'' Soms gaan zulke mensen zover dat ze een extra telefoon kopen.

Verslaving Sociale Media

Toch bestaat de diagnose telefoonverslaving niet, stelt Been. ''Het is vooral een verslaving aan sociale media zoals Facebook en Twitter en aan gamen. Het begint met een gewoonte, maar het kan zo’n dwang worden dat mensen maar blijven checken. Ik ken mensen die wel honderd keer checken of er nog een update is. Je hebt ook cyberfrenie oftewel de verslaving aan internet. Wat er met smartphones is gebeurd, is dat je internet nu overal bij je hebt. Dat maakt het nog gemakkelijker en verleidelijker om online te blijven.''

Controle verdwijnt

Het wordt zorgelijk als iemand zijn gedrag niet meer in de hand heeft. Als de controle verdwijnt. Als je als het ware slaaf bent geworden van je mobiele telefoon. ''Als je in je normale leven offline al gaat bedenken welke tweet je wilt maken of als je meteen denkt: daar moet ik een foto van maken voor Facebook, dan kan het problematisch worden.''

Wie zijn gedrag ook nog bagatelliseert (’Zo erg is het niet’) of de tijd die aan gamen of Facebook wordt besteed chronisch onderschat (’Echt schat, ik zit er net op’), die raakt in de gevarenzone. ''Het is niet een kenmerk dat maakt dat je verslaafd bent'', zegt Been. ''Maar als je meer tijd besteedt aan je smartphone dan je zelf wilt, zou je kunnen bedenken of je er iets aan wilt doen.''

Hype

Trendwatcher Lamb denkt dat het ’vanzelf’ wel goed komt. ''Bij elke hype zie je dat de groei langzaam afvlakt. Eerst gebeurde dat met Hyves en nu zie je dat ook met Twitter en Facebook gebeuren. Mensen nemen er afstand van en gaan er volwassener mee om. Kijk, wij krijgen die sociale media ook maar naar ons toegeworpen zonder handleiding. We moeten er zelf mee leren omgaan.''

Afkicken

Dat gaat met vallen en opstaan, maar het kan wel. Lamb: ''Ik zie het aan mijn eigen kinderen, die tussen de 7 en 14 jaar zijn. Ze geven hun telefoon aan ons als ze hun huiswerk gaan maken. Omdat ze uit ervaring weten dat dat ding hun afleidt en dat ze daardoor twee keer zo lang over hun huiswerk doen.''
De harde manier is natuurlijk om het ding gewoon uit te zetten. Eenvoudig is dat niet en daarom zijn sommige vakantieoorden gegarandeerd wifi-vrij. ''De zomer is ook een goed moment om eens goed naar je Facebookvrienden te kijken'', vindt Lamb. ''Kijk eens met wie je echt contact wilt. Dat ruimt lekker op.''

Afspraken met jezelf maken

Wie echt graag van zijn hardnekkige telefoongebruik af wil, zou afspraken met zichzelf moeten maken. ''Je moet het wel zelf willen'', legt therapeut Been uit. ''Je kunt met jezelf afspreken de telefoon ’s morgens niet meteen aan te zetten, maar pas na het ontbijt. Dan kun je onrustig worden, dat is te vergelijken met afkickverschijnselen die verslaafden hebben. Misschien word je eerst wel heel chagrijnig.''

Om het vol te houden, is het raadzaam iets vervangends te verzinnen voor de tijd dat niet met de telefoon mag worden gespeeld. Been: ''Spreek met iemand af, ga sporten of doe yoga. Slaap niet met je telefoon naast je bed, want dan heb je tot op het einde van de dag prikkels. Die moet je verwerken en daardoor kun je slaapproblemen krijgen.''

Detoxcamp

Voor de diehards is er altijd nog een detoxkamp op het Caribische eiland Young Island. De deelnemer levert daar bij aankomst iPad, telefoon en andere gadgets in bij een ’lifecoach’. Maar hoe unplugged ook door zo’n vakantie, bij thuiskomst is het handig een gezonde relatie op te bouwen met de telefoon. ''Het draait om zelfbeheersing'', zegt Been. ''Het is net als met afvallen. Je bouwt eerst af en daarna bouw je weer op totdat je op een gezonde manier met voedsel kunt omgaan.''

Voordelen en nadelen

Belangrijk is vooral voor jezelf de voor-en nadelen op een rijtje te zetten. ''Op de korte termijn zijn er wel voordelen, maar op de lange termijn niet'', zegt Been. ''En net als bij roken moet je een strategie bedenken voor risicovolle situaties. Maar er is niet een oplossing. Het is heel individueel.''

Willen afkicken

Je moet wel willen afkicken natuurlijk. Richard en zijn vrouw zijn dat niet van plan. Tijdens het telefoongesprek twittert Lieke Lamb dat zij met de kinderen alvast doorloopt naar het Indianendorp. ''Staan we tijdens de vakantie toch weer te bellen'', zegt Lieke in een persoonlijk berichtje. ''Wij kunnen en willen niet zonder.''

Ben ik verslaafd?

Wanneer loopt het de spuigaten uit met het telefoongedrag?

... Wie geen controle meer heeft en steeds opnieuw wil checken of er nieuwe mail, whatsapp, updates bij Facebook en Twitter zijn.
... Wie in zijn ’gewone’ leven bezig is met plannen wat hij straks online gaat doen: een foto uploaden of een grappige tweet posten.
... Wie jokt over zijn gedrag of de tijd die hij besteedt aan sociale media en mail afrondt naar beneden tegenover partner of huisgenoten.
... Wie slaapproblemen krijgt.
... Wie geen zin meer heeft om af te spreken met vrienden of om te sporten of te werken of om naar school te gaan.
... Wie in paniek raakt als hij zijn mobiele telefoon is vergeten.
... Het is een glijdende schaal, stelt gedragstherapeut Debbie Been. ''Het is pas echt een verslaving als je gewone leven eronder gaat lijden.''



Lees verder in de categorie Artikelen | Terug naar homepage | Lees de introductie